Plantagekerk
1881/1882: Dit orgel is gebouwd door de Duitse orgelmaker Wilhelm Rütter uit Kevelaer. Het werd opgeleverd eind December 1881 voor de prijs van Fl 3400,- en de ingebruikname van dit instrument vond plaats op 7 januari 1882.
1931: Fa. Valckx en van
Kouteren plaatst een elektromotor met aangekoppelde windmachine.
1941: restauratie door de firma Bernard Pels & Zn uit Alkmaar. Tijdens
deze restauratie werd de Viola di Gamba 8' afgezaagd tot een Quint 2 2/3', de
bas van de Cornet werd dichtgeknepen en in het pedaal werd een Octav 4'
geplaatst. (06)
1941-1963: In
onderhoud bij de firma Bernard Pels & Zn en daarna bij Fonteijn Orgelbouw te
Rotterdam. (06)
1963-1966: In 1963 stelde Dirk Jansz. Zwart op verzoek van
de gemeente een onderzoek in naar de toestand van het orgel. Op 15 juli
publiceerde hij een rapport, waarbij de Orgelmaker Blank uit Utrecht werd
aanbevolen. De werkzaamheden van Blank bestonden vrijwel geheel uit een
technische restauratie en schoonmaak. Tevens werd de winddruk teruggebracht naar
de oorspronkelijke sterkte waardoor het pijpwerk beter ging klinken. Er werd een
Tremulant toegevoegd. De kas werd van een dak voorzien, omdat het dak sinds de
overplaatsing in 1912 ontbrak. Voornoemde firma had het instrument vervolgens
nog geruime tijd in onderhoud. (06)
1963 -
eind jaren zeventig: In onderhoud bij Orgelmaker Blank en daarna bij de
fa. Vermeulen te Weert.
De toegevoegde Tremulant heeft waarschijnlijk nooit
echt goed gefunctioneerd en werd op een gegeven moment weer verwijderd.
Eind jaren zeventig: De Quint 2 2/3’ werd door Orgelmaker
Hoogenes uit Sprang-Capelle weer hersteld in een Viola di Gamba 8’. Het
verlengde pijpmateriaal hiervoor werd geleverd door Orgelpijpenmakerij Steffani
uit Herten (Roermond).
Daarna tot omstreeks 2004 was het orgel in onderhoud
bij Verschueren Orgelbouw te Heythuysen. (06)
2011: Begin 2011 werd duidelijk dat er nodig onderhoud
gepleegd moest worden aan het orgel. Door verschillende omstandigheden was hier
al een aantal jaar niets aan gedaan.
Tevens was het de wens van de huidige
organisten om de verwijderde Tremulant weer terug te plaatsen en op het Pedaal -
in plaats van de Octav 4' - een Fagott 16’ te plaatsen die sinds de bouw al was
gereserveerd. Een aantal orgelbouwers werd uitgenodigd om de toestand van het
orgel te bekijken en een offerte uit te brengen voor herstel en een wijziging in het Pedaal.
Uiteindelijk gaf de kerkenraad op 21 juni 2011 aan
Orgelmaker-Restaurateur Nico van Duren te Ravenstein de opdracht om het orgel
conform zijn offerte te herstellen en en het pedaal te wijzigen.
In de periode van 30
juni t/m 24 augustus 2011 werd het orgel door voornoemde orgelmaker gereviseerd
en gewijzigd.
In grote lijnen werden de volgende werkzaamheden uitgevoerd:
- het pijpwerk werd - waar nodig - hersteld en de intonatie geëgaliseerd in het
bestaande timbre;
- de balghoeken van de windlade werden i.v.m. gaatjes en
scheurtjes gerepareerd;
- het toetsmechaniek werd bijgeregeld;
- er werd
een gebruikte maar geheel gereviseerde Fagott 16’ en Tremulant geplaatst;
-
generale stembeurt
Na de werkzaamheden in 2011 luidt de dispositie van dit fraaie en gaaf gebleven Rütter orgel nu als volgt:
Hauptwerk |
Nebenwerk |
Pedal |
Bourdon 16’ |
Flüte harmonique 8’ |
Subbass 16’ |
Principal 8’ |
Salicional 8’ (2018: Nasard 2 2/3) |
Octavbass 8’ |
Hohlflöte 8’ |
Viola di Gamba 8’ |
Fagott 16' |
Octave 4’ |
Flute harmonique 4’ |
|
Octave 2’ |
Piccolo harmonique 2’ |
|
Mixtur III-fach |
Hautbois 8’ |
|
Cornet6 5-fach |
||
Trompete 8’ b/d |
Koppelingen:
Manual-Coppel
Pedalcoppel
2018: In oktober 2018 werd aan de
Orgelmakers/Restaurateurs Nico & Annick van Duren te Oijen de opdracht gegeven
om de Salicional 8’ te vervangen door een Nasard 2 2/3’.
Het pijpwerk voor
dit register is afkomstig uit eigen voorraad orgelbouwer en werd begin november
2018 geplaatst.
De verwijderde Salicional is bewaard en ligt opgeslagen in
het orgel.
2021: Onderhoud door Nico en Annick van
Duren. Onderaan deze pagina enkele foto's door van Duren. (07)
Bronnen:
Kees Passchier:
Opgave
dispositie door de voormalig organist van deze kerk de heer Kees Passchier, die
van 1939-1959 organist is geweest van deze kerk. Hij studeerde orgel bij
Ferdinand Timmermans en Andre Verwoerd.
Van 1959-1961 was hij (voor de diensten van
de Zuiderwijk) organist van de Julianakerk te Schiedam.
Hij werd in 1961 benoemd tot organist van
de Gereformeerde Goede Havenkerk(de Zuiderwijk) op het Verschueren orgel aldaar,
welke functie hij daar bekleedde tot 1968.
In 1968 werd hij organist van de
Gereformeerde Julianakerk tot 1988 en in dit jaartal werd ook deze kerk en het
orgel gesloopt.
Kees is meer dan 40 jaar organist geweest
van de Gereformeerde kerken in Schiedam.
Ook heeft hij vele malen het hoofd-en
koororgel bespeeld in de Grote of St. Janskerk ter plaatse en was ook een
uitstekend begeleider tijdens muzikale uitvoeringen in deze kerk en in de
regio.Hij heeft zich op bijzonder ingezet voor het behoud van de orgelcultuur in
Nederland, en als lid van “De Vrienden van het Museum” in Schiedam heeft hij
o.a. jarenlang de orgelconcerten voorbereid en begeleid van het historische
Hess-orgel in de aula van het Gemeente Museum te Schiedam.
Zijn brede belangstelling en kennis over
orgel- en kerkhistorie etaleerde hij op innemende wijze en hij was een gezien en
bekwaam verteller.
Op 11 april 2001, op bijna 83-jarige
leeftijd, is Kees Passchier overleden.
Op zijn rouwkaart stond “Met klank en
woord inspireerde hij ons”.
Cees is 17 april 2001 begraven vanuit de
Grote of St. Janskerk, de kerk waar hij zo graag over vertelde en speelde. Zijn
orgelleraar en grote vriend Andre Verwoerd verzorgde de orgelbespeling.
Piet van Hoogdalem.
Andere bronnen:
Foto's Jan van Roon (05)
Foto's door Nico en Annick van Duren